Özgür bir Adam: Spartaküs

Kimdi Bu Adam?

Spartaküs; MÖ. 109 ila MÖ. 71 yılları arasında yaşamış olduğu düşünülen Antik Romalı gladyatör ve köleydi. Günümüzde ise kendisi kelimenin tam anlamıyla bir özgürlük savaşçısı olarak anılıyor.

Trakyalı olduğunu düşündüğümüz Spartaküs’ün gençlik yıllarıyla ilgili pek bir bilgi olmasa da roma ordusuna katıldığı düşünülen Spartaküs, daha sonra ise herhangi bir sebeple esir düştü ve köle olarak satıldı. Daha sonra ise Napoli’nin kuzeyindeki Capua’da üst düzey bir gladyatör okuluna gönderildi.

Ve İsyan Başlıyor…

MÖ. 73 yılında Spartaküs başkaldırdı ve Vezüv Yanardağı’na kaçtı. Bu olay meşhur Vezüv Yanardağı patlamasından yüzyıl gibi kısa bir zamana denk geliyordu ve o zamanlarda yanardağ üzümlerle dolu verimli topraklarla kaplıydı. Spartaküs ve ona yardım eden dostları Crixus ve Oenomaus, erzak toplamak için yollarına çıkan köylere baskınlar düzenledi ve oradaki köleleri de yanlarına kattı. Spartaküs ve ordusunun büyümesi başlarda Roma tarafından ciddiye alınmadı. Bu sıralarda Roma, İspanya’da, Güneydoğu Avrupa’da ve Girit’te savaş halindeydi. Dahası grup halinde kaçan bazı köleler, Roma askerleri tarafından ciddiye alınmamıştı.

Daha Sonra Ne Oldu?

Kölelikten ve gladyatörlükten kaçan birçok diğer insan da Spartaküs’e katıldı. Başlattıkları ayaklanma daha sonra Üçüncü Köle Savaşı’na (ya da diğer adıyla Gladyatörler Savaşı) dönüştü. Yaklaşık 100.000 kişiye ulaşan kaçak kölelerden oluşan ordusuyla Spartaküs, gerilla taktiğiyle birçok Roma saldırısını püskürttü.

MÖ. 72 yılında Spartaküs ve ordusu, Kuzey’deki Galya’ya doğru yürüdü. Roma kuvvetlerinden gelen bir dizi saldırıyı püskürtseler de daha sonra güneye doğru yol aldılar. MÖ 72. yılının sonunda, büyük ihtimalle Sicilya’ya gitme amacıyla, Rhenium’da (günümüzdeki adıyla Reggio di Calabria) kamp kurmuşlardı.

Bu dönemde Roma yönetimi Spartaküs tehdidini ciddiye almaya başladı. Romalı politikacı ve general Marcus Licinius Crassus bir orduyla güneye indi. Köleler, Crassus’un onları aç bırakıp tuzağa düşürmek için kurduğu tahkimatı aşmayı başardı. Fakat Crassus’un ordusu daha sonra köleleri Lucania’ya kadar kovaladı ve burada isyancı ordusunu yok etti.

Spartaküs’ün bu savaşta öldürüldüğü düşünülüyor. Kaçmayı başaran yaklaşık 6,000 destekçisi de yakalanıp çarmıha gerildi. Spartaküs’ü destekleyen binlerce diğer insan ise Roma generali Pompey’in ordusu tarafından öldürüldü. Pompey, ayaklandırmanın bastırılmasını da kendine mal etmek istedi.

Spartaküs’ün mücadelesi,  ve esarete karşın ölümü tercih etmesi ise onu günümüze kadar gelecek bir şöhrete kavuşturmuştur Onun hayat hikayesi devrimcilere, politikacılara ve yazarlara ilham kaynağı oldu.

Günümüzde Spartaküs

Günümüzde ise Spartaküs için tam bir film ve dizi seferberliği başladı. Özellikle 2010 yapımı olan “Spartacus: Kan ve Kum” dizisi yayınlandığı günden bu yana başta ABD olmak üzere birçok ülkede izlendi. Spartaküs etkisi sadece beyaz perdeyle de sınırlı kalmadı, Almanya’da I. Dünya Savaşından sonra 1918 yılında yaşanan devrimden sonra 1919 yılında Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg önderliğinde silahlı ayaklanma düzenleyen ve adı daha sonra “Almanya Komünist Partisi” olan grubun ilk adı Spartaküs Birliği’dir. Bunun yanında Howard Fast’ın Spartacus adıyla yazmış olduğu roman, daha sonra aynı isimle sinemaya aktarılmıştır; Spartaküs (Spartacus, 1960). Ayrıca  Rusya’nın başarılı futbol klüblerinden Spartak Moskova spor klubü adını Spartaküs’den alır.

Emre  YÜKSELEN

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi

Tarih Asistanı